‘Kümbet Evler’ turizme kazandırılıyor

Suruç ilçesindeki asırlık kümbet evler, onarım çalışmalarıyla turizme kazandırılacak.
Suruç ilçesinde bakımsızlık ve yağışlar nedeniyle yıkılan yöreye özgü asırlık kümbet evlerin onarılıp turizme kazandırılması için kaymakamlık tarafından çalışma başlatıldı.
Güneşte kurutulmuş kerpiçlerden yapılan, mimari yapısı ve malzemeleri ile yazları serin, kışları sıcak tutma özelliğine sahip Harran ilçesindeki evlerle benzerlik gösteren yapılar, zeminden tavana doğru gittikçe daralıyor.
Yüksekliği içeriden 5 metreye varan ve 30-40 kerpiç dizisiyle örülerek inşa edilen bu evler, içten ve dıştan balçıkla sıvandığı için yüzlerce yıl ayakta kalabiliyor. Odaları kare planlı, konik bir çatıya sahip evler, kendisine has özellikleriyle Harran gibi konik kubbeli evlerden ayrılıyor.
Suruç Kaymakamı ve Belediye Başkan Vekili Kenan Aktaş, tarihi kümbet evlerin turizme kazandırılması için harekete geçti.
Aktaş, yaptığı açıklamada, ilçedeki tarihi yapıların ortaya çıkarılarak turizme kazandırılması için çeşitli çalışmaların yapıldığını söyledi.
Suruç’un tarihi ve kültürel açıdan zengin bir yapıya sahip olduğunu vurgulayan Aktaş, “Bu evlerin tamamını turizme kazandırmak için restorasyon çalışmalarını yapacağız. Çalışmalar bittikten sonra tanıtımını yapıp turizme kazandıracağız. Küçük Ziyaret, Kara, Yönlü köyünde bu evlerimiz daha çok görülüyor. İlçemizde çok sayıda tarihi kümbet ev bulunuyor. Projesini Kültür ve Turizm Bakanlığına sunduk. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğüyle bunların tarihi dokusunu koruyarak ayağa kaldıracağız. Kültürümüze sahip çıkacağız. ” diye konuştu.
Tabanı kare olacak şekilde, yukarıya doğru çıkıldıkça daralan, üst üste bindirme tekniğiyle yapılmış kendine özgü kubbesinin bulunduğunu belirten köylüler, “Yapının inşasında çok önemli bir ayrıntı ise, saman karıştırılmış balçıkla tüm yüzeyin sıvanmış olmasıdır. Ancak bu şekilde çetin kış şartlarına dayanıyor. Tepede ise baca ve aydınlatma görevi gören bir açıklık bırakılıyor. Bu açıklık, hem aydınlatma-havalandırma görevi hem de kış aylarında ısınma için yakılan ateşin dumanın çıkmasını sağlıyor. Tarihi evlerin yerden yüksekliği 5-6 metre civarındadır. Yapının sağlamlığı sıvaya bağlı ve bu evler yazın inşa edilir. Kesilen kerpiçlerin kuruması, o ölçüde yapıyı sağlam yapmakta. İç mekanın genişliğine gelince, neredeyse standart olacak şekilde, boyu 3 metre, eni 4 metredir. Son 50 yıldır, halkın gelir seviyesinin artmasıyla beton yapılara yönelen ova halkı, elde kalan kümbet evleri ya ahıra çevirmiş ya da çoğu bakımsızlıktan yıkılıp kullanılmaz bir hale gelmiş.
Günümüzde 250 yıllık evlerin varlığından bile bahsediliyor. Kerpiç evlerin, insan yaşamına kattığı bazı değerler şimdi daha iyi anlaşılıyor. Bu mekanlarda epey yaşamış olan yaşlıların görüşlerine göre, topraktan yapılmış kümbet evlerin çok sağlıklı olduğu, ayrıca hayvanların bile rahat ettiği, sıcak olmasından tavukların bile çok yumurta verdiğini söylemeden edemiyorlar. Suruç ovasında bu yüzyılın başında yapılan bir çalışmada, düz damlı evlerin yanında, kubbeli evlerin tespiti yapılmış, her ne kadar turizm açısından, Harran kümbet evleri, tüm dünyaya lanse edilmişse de, bu evlerin Suruç ovasına ait olduğu gerçeği çok geç ortaya çıkmıştır” dedi. Haber: Nahsan Uçar